Z tego artykułu dowiesz się...
- Czym różni się druk 3D od form wtryskowych
- Jakie są zalety i ograniczenia form wtryskowych w produkcji
- Jak wygląda porównanie kosztów i czasu realizacji w druku 3D i wtrysku
- Od jakiego wolumenu forma wtryskowa staje się bardziej opłacalna
- Jakie są realne różnice cenowe przy produkcji od 50 do 100 000 sztuk dla obu technologii
- Jak dobrać technologię w zależności od etapu rozwoju Twojego produktu
W sieci znajduje się wiele artykułów opisujących tę tematykę. Przeglądając je, zauważyłem, że są one często mniej lub bardziej stronnicze – w zależności od tego, czy zostały opublikowane przez firmę specjalizującą się w formach wtryskowych, czy w druku 3D. Ja natomiast znam obie technologie z praktyki, więc pozwolę sobie dorzucić kilka groszy z mojego punktu widzenia.
Na czym opieram swoją wiedzę
Przygodę z drukiem 3D zacząłem w 2014 roku. Już na początku miałem dostęp do zaawansowanych technologii takich jak PolyJet (Objet1000 Eden od Stratasys) oraz LMS/DMLS (SLM 250 Realizer II). Wówczas druk FDM był jedynie ubogim dodatkiem. Poznawszy możliwości i ograniczenia druku 3D, zacząłem też pracować z tradycyjnymi metodami wytwarzania.
Wstęp do porównania – opis technologii
Druk 3D – elastyczność i ograniczenia
Druk 3D to technologia addytywna, która tworzy obiekty warstwa po warstwie na podstawie cyfrowego modelu. Do najczęściej używanych metod należą FDM, SLA, PolyJet oraz SLS.
Idealnie sprawdza się przy prototypowaniu, szybkich iteracjach oraz geometrii trudnej do wykonania innymi metodami. Jednak przy większych seriach koszt jednostkowy pozostaje wysoki. Produkcja wielkoseryjna (np. MJF, DLP) ma sens tylko przy bardzo złożonych detalach, personalizacji lub krótkim time-to-market.
Formy wtryskowe – standard przemysłowy
Formowanie wtryskowe polega na wtrysku uplastycznionego tworzywa do wnęki formy. Technologia ta zapewnia niski koszt jednostkowy, wysoką jakość i dużą powtarzalność, ale wymaga inwestycji w narzędzie.
Dostępne są różne rodzaje form – od prototypowych (aluminium, stal miękka) po formy produkcyjne (stal narzędziowa). Te drugie wykorzystywane są m.in. w branży automotive, AGD, elektronice i medycynie.
Porównanie technologii
Parametr | Druk 3D | Forma prototypowa | Forma stalowa |
---|---|---|---|
Czas realizacji | 1–3 dni | 1–3 tygodnie | 1–3 miesiące |
Koszt uruchomienia | Niski | Średni | Wysoki |
Koszt jednostkowy | Wysoki | Niski przy >50 szt. | Bardzo niski przy >1000 szt. |
Jakość detalu | Średnia | Dobra | Bardzo wysoka |
Wytrzymałość | Ograniczona | Wysoka | Pełna odporność |
Tworzywa | Ograniczone | Typowe tworzywa (ABS, PP) | Dowolne produkcyjne |
Żywotność narzędzia | Nie dotyczy | Do ok. 100 000 cykli | 100 000 – 1 000 000+ |
Skalowalność | 1–100 szt. | 50–5 000 szt. | 5 000–1 000 000+ szt. |
Opłacalność | Dla prototypów | Dla krótkich i średnich serii | Dla dużych serii |
Próg opłacalności – kiedy przejść z druku 3D na wtrysk?
Jeśli Twoje drukarki pracują 24/7, produkt świetnie się sprzedaje i zaczynasz myśleć o zakupie kolejnych maszyn – to znak, że warto rozważyć formę wtryskową. Wielu naszych klientów przeszło tę drogę z sukcesem. Forma wtryskowa oznacza niższy koszt jednostkowy, szybszą produkcję i więcej czasu na rozwój biznesu (albo wakacje z rodziną - życie, to nie tylko praca).
Przykładowa kalkulacja
Na potrzeby porównania zaprojektowałem prosty wyrób: zaślepkę do rury.
- Wymiary: 60 × 59,91 × 10 mm
- Objętość: 5,45 cm³
Poniżej porównanie cenowe technologii
Materiał: ABS, W przypadku druku 3D wypełnienie wynosi 30-50%.
Ilość |
Druk 3D* (PLN) |
Produkcja z formy** (PLN) |
Produkcja z formy (z kosztem formy) |
Różnica (Druk 3D - Forma z kosztem) |
50 |
408.72 |
974 |
14974 |
-14565.28 |
100 |
595.0 |
997 |
14997 |
-14402.0 |
500 |
2974.0 |
1185 |
15185 |
-12211.0 |
1000 |
5948.0 |
1420 |
15420 |
-9472.0 |
5000 |
29750.0 |
2050 |
16050 |
13700.0 |
10000 |
59500.0 |
3499 |
17499 |
42001.0 |
50000 |
297500.0 |
7500 |
21500 |
276000.0 |
100000 |
595000.0 |
12999 |
26999 |
568001.0 |
*Ceny druku 3D na potrzeby ilustracji wygenerowałem za pośrednictwem kalkulatora druku 3D jednego z wielu dostawców usługi
**Cena produkcji została oszacowana z wykorzystaniem systemu szybkiej wyceny 3DForce
Analiza opłacalności: Druk 3D vs Formy wtryskowe
Na podstawie szczegółowej analizy kosztów druku 3D i produkcji z wykorzystaniem formy wtryskowej (przy założonym koszcie formy wynoszącym 14 000 zł), można sformułować następujące wnioski:
1. Nakład do 1000 sztuk – druk 3D jest tańszy
Dla małych serii (od 50 do 1000 sztuk) druk 3D okazuje się bardziej opłacalny. Koszt jednostkowy jest wprawdzie wysoki, ale brak konieczności inwestowania w formę obniża całkowity koszt produkcji.
Przykład – 1000 sztuk:
- Druk 3D: 5 948 zł
- Produkcja z formy: 1 420 zł + 14 000 zł (forma) = 15 420 zł
- Różnica: –9 472 zł na niekorzyść formy
2. Próg opłacalności formy wtryskowej: 5000 sztuk
Przy produkcji 5000 sztuk następuje punkt zwrotny – mimo że koszt formy wciąż wpływa na cenę jednostkową, całkowity koszt formy wtryskowej (16 050 zł) staje się niższy niż w przypadku druku 3D (29 750 zł).
- Oszczędność: 13 700 zł na korzyść formy
- Każda kolejna sztuka jeszcze bardziej zmniejsza koszt jednostkowy
3. Produkcja masowa – forma bezkonkurencyjna
Przy dużych nakładach (od 10 000 do 100 000 sztuk) różnice kosztowe są ogromne.
Przykład – 50 000 sztuk:
- Druk 3D: 297 500 zł
- Forma: 7 500 zł + 14 000 zł = 21 500 zł
- Oszczędność: 276 000 zł
Przykład – 100 000 sztuk:
- Druk 3D: 595 000 zł
- Forma: 12 999 zł + 14 000 zł = 26 999 zł
- Oszczędność: 568 001 zł
4. Wybór technologii zależy od etapu rozwoju produktu
Druk 3D sprawdzi się najlepiej przy:
- prototypowaniu
- walidacji projektu
- produkcji jednostkowej i niskonakładowej (< 1000 sztuk)
- szybkich iteracjach rozwojowych
Formy wtryskowe opłacają się przy:
- produkcji od ok. 5000 sztuk w górę
- konieczności użycia docelowego tworzywa
- wysokiej jakości i powtarzalności wyrobów
- optymalizacji kosztów jednostkowych
Podsumowanie
Inwestycja w formę wtryskową jest opłacalna przy większych nakładach i szybko się zwraca. Produkcja 5000 sztuk lub więcej jest momentem, w którym forma zaczyna wygrywać ekonomicznie z drukiem 3D – nawet po doliczeniu kosztu narzędzia. Z kolei druk 3D pozostaje niezastąpionym narzędziem w fazie testów, prototypowania i produkcji krótkoseryjnej.